អំបិលគ្រឿង

ដោយ អាំង ជូលាន

នៅក្នុងភាសាខ្មែរមានពាក្យនិយាយថា «បាយអំបិល» ដែលសំដៅទៅអាហារពេលណាមួយដែលមានភាពខ្សត់ខ្សោយ ជួនកាលមកពីខ្វះខាតម្ហូបពិតប្រាកដ ជួនកាលទៀតមកពីប្រញាប់ប្រញាល់រករៀបចំអ្វីមិនទាន់ក៏ទទួលទានបាយនឹងអំបិលដូច្នោះមែន។ ជាទូទៅ ដែលហៅថាអំបិលនោះ គឺច្រើនតែអំបិលគ្រាប់បុកជាមួយម្ទេស ពោលគឺពុំមែនអំបិលសុទ្ធសាធឡើយ។ មួយវិញទៀតបើទទួលទានក្នុងលក្ខណៈជាក្លែម ឬក៏កំដរមាត់នៅពេលទំនេរណាមួយនោះ អំបិលម្ទេសតែប៉ុណ្ណោះក៏គ្រប់គ្រាន់ដែរ។ នៅរូបលេខ១យើងឃើញផ្លែញដែលគេបេះមកយកមកធ្វើជាគ្រឿងក្លែមជាមួយស្រាស។ ឯគ្រឿងសម្រាប់កែរសជាតិផ្លែញនោះគឺអំបិលម្ទេសនោះឯង។ រូបលេខ២បង្ហាញពីក្មេងបីនាក់ដែលអផ្សុកមាត់ក៏បេះផ្លែអំពិលនៅមុខផ្ទះវាមកស្ងោរទើបនាំគ្នាបក។ ដើម្បីកែជាតិជូរសុទ្ធឲ្យមានរសជាតិទទួលទានបាន វាបុកអំបិលម្ទេសយកមកប្រឡាក់ជាមួយ (រូបលេខ៣-៤)។ និយាយឲ្យខ្លីមក អំបិល ម្ទេសនេះប្រសិនបើនៅជនបទផងជាគ្រឿងដែលចាំបាច់ហើយប្រទះឃើញជាធម្មតារាល់ពេលវេលា។

ស្លេះរឿងអំបិលម្ទេសសិន មកនិយាយពីគ្រឿងរោយនៅប្រទេសជប៉ុន។ ជប៉ុនមានទម្លាប់ យកគ្រឿងផ្សេងៗខុសៗគ្នាបន្តិចបន្តួច ដែលគេដាក់ជាកញ្ចប់លក់ស្រាប់ៗ (រូបលេខ៥) មករោយបន្ថែមលើម្ហូបខ្លះដើម្បីលើករសជាតិឡើងទៀត ហើយដែលហៅថា Furikake។ ប៉ុន្តែជាទូទៅគ្រឿងនោះគឺសម្រាប់រោយលើបាយតែប៉ុណ្ណោះ ជាពិសេសក្នុងស្ថានភាពដែលប្រញាប់ប្រញាល់ ឬក៏យប់ជ្រៅពេកទៅហើយខ្ជិលទៅរៀបចំម្ហូបអាហារអ្វីឲ្យបានធំដុំ (រូបលេខ៦)។ បើមើលរូបលេខ៧ ឃើញថាបាយដែលមានរោយគ្រឿងនេះក្លាយទៅជាមានពណ៌ផ្សេងៗគួរឲ្យចាប់ចិត្ត។

ទើបតែថ្មីៗនេះទេដែលខ្ញុំប្រទះឃើញថាអ្នកស្រុកនៅជនបទដាច់ស្រយាលក្នុងប្រទេសខ្មែរ ក៏មានគ្រឿងសម្រាប់រោយបាយនេះដែរ។ បើមើលរូបលេខ៨ ឃើញថាពុំឆើតឆាយមានពណ៌ច្រើនយ៉ាងដូចនៅរូបលេខ៧ឡើយ។ នេះមកពីគ្រឿងហៅថា «អំបិលគ្រឿង» នេះសាមញ្ញ ឬក្រខ្សត់គ្រឿងផ្សំណាស់ទៅឬអ្វី? ឥឡូវចូរយើងមើលរបៀបធ្វើ ៖ គេយកគល់ស្លឹកគ្រៃនិងរំដេងមកហាន់ស្តើងៗ (រូបលេខ៩-១០)។ រីឯម្ទេសវិញដាក់តែបន្តិចបន្តួចសម្រាប់បុកសិនក៏បានដែរ ព្រោះគេអាចថែមថយក្រោយតាមចិត្តចង់នៅពេលទទួលទាន (រូបលេខ១១)។ គេយកគ្រឿងទាំងនេះទៅលីង គឺថាលីងស្ងួតយ៉ាងយូរឥតមានអ្វីជាវត្ថុរាវទាំងអស់ (រូប លេខ១២)។ លុះដល់ចាប់ផ្តើមស្រពាប់បន្តិចទើបគេបេះស្លឹកក្រូចសើចព្រមទាំងខ្ទឹមសដែលបកហើយស្រេចទៅលីងបន្ថែមលើនោះ (រូបលេខ១៣)។ នៅរូបលេខ១៤ យើងឃើញ ថាលីងយូរទៅទំហំគ្រឿងដំបូងនោះចេះតែរួញទៅៗដោយសារត្រូវកំដៅយូរ បានសេចក្តីថាបើចង់បានច្រើនដើម្បីរក្សាទុក គប្បីរកគ្រឿងផ្សំឲ្យបានពេញមួយខ្ទះដែរ។ លុះក្រៀមអស់ហើយទើបគេយកទៅបុកជាមួយអំបិលគ្រាប់ទាល់តែម៉ត់។ លទ្ធផលដែលឃើញនឹងភ្នែកនោះមិនឆើតឆាយអ្វីឡើយ (រូបលេខ១៥) តែបើភ្លក់ទៅទើបយល់ថាសមនឹងមានគ្រឿងផ្សំច្រើនមុខយ៉ាងនេះមែន។ គេអាចធ្វើម្តងទុកបានរាប់ខែរាប់ឆ្នាំក៏មិនអាចខូចដែរដ្បិតជាគ្រឿងលីងស្ងួតសុទ្ធសាធ។

នេះជាឧទាហរណ៍មួយបង្ហាញថានៅក្នុងម្ហូបអាហារខ្មែរ មានមុខម្ហូបឬក៏គ្រឿងគ្រៅដូចជាអំបិលគ្រឿងនេះជាដើម ដែលជាធម្មតា អ្នករស់នៅទីក្រុងពុំសូវឬពុំដែលស្គាល់ ហើយដែលធ្វើឲ្យគិតថា ហេតុអ្វីក៏មិននាំគ្នាគិតគូរលើកកំពស់មរតកអរូបីយ៍របៀបនេះ ដោយផ្សព្វផ្សាយឲ្យគេហូបតាមរយៈភោជនីយដ្ឋានជាដើម? ហេតុអ្វីក៏ស្គាល់តែ «អំបិលម្រេចក្រូចឆ្មារ» ដោយសារធ្វើអ្វីចង់តែងាយ?